Vật liệu xanh

KtsPY - Một trong những điều kiện của kiến trúc xanh, là công trình đó phải được xây dựng bởi những vật liệu sạch thân thiện với môi trường, không tạo ra CO2 làm ô nhiễm bầu không khí, ảnh hưởng đến cuộc sống của cộng đồng như gạch không nung chẳng hạn. Thế nhưng, ở nước ta, sử dụng gạch đất nung để xây dựng nhà cửa đã có từ hàng nghìn năm nay và trở thành thứ vật liệu truyền thống.

Vừa qua, tại hội nghị triển khai chương trình Phát triển vật liệu xây không nung và hạn chế sử dụng gạch đất sét nung do bộ Xây dựng tổ chức, một báo cáo đã cho thấy, sản lượng gạch nung dùng trong xây dựng hiện nay vẫn rất lớn, khoảng hơn 21 tỷ viên/năm, trong đó, gạch sản xuất bằng lò nung thủ công chiếm tới 40%. Còn gạch không nung vẫn chưa được thị trường chấp nhận, sử dụng rộng rãi. Cũng theo báo cáo, hai năm qua, sản lượng gạch không nung chỉ đạt 4,2 tỷ viên (2,1 tỷ/năm), nhưng đã tiết kiệm được 6,15 triệu m³ đất, giảm thải vào khí quyển hơn 2,4 triệu tấn CO₂, đó là chưa kể một lượng rất lớn than, củi dùng để nung gạch. Cái lợi của vật liệu không nung đã thấy rõ, nhưng tại sao nó mới chỉ chiếm một tỷ lệ quá khiêm tốn bằng 1/10 so với vật liệu truyền thống? Đó là: giá thành sản xuất gạch không nung còn cao, nguyên liệu còn thiếu, chưa đáp ứng đủ cho công nghệ sản xuất và một điều quan trọng là công tác tuyên truyền, vận động, quảng bá trong cộng đồng về những tính năng ưu việt của vật liệu không nung còn thiếu hiệu quả, đồng thời nhận thức của các chủ đầu tư chậm đổi mới, bảo thủ. Tại những dự án có vốn đầu tư lớn như các khu đô thị mới, các khách sạn, trung tâm thương mại… hầu hết đều sử dụng gạch nung để xây dựng. Những công trình sử dụng gạch không nung  mới chỉ như những điểm sáng hiếm hoi…

Chúng ta đang sống trong thời kỳ khoa học công nghệ - trong đó có vật liệu xây dựng - tiến nhanh như vũ bão. Hàng trăm vật liệu mới được sử dụng trong xây dựng hiện đại. Chúng ta có viện Vật liệu xây dựng, viện Khoa học công nghệ xây dựng với trang thiết bị hiện đại, đồng bộ không thua kém các nước trong khu vực cùng một đội ngũ rất đông các nhà khoa học giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia, kỹ sư… nhưng chừng ấy dường như vẫn chưa đủ để vật liệu không nung chiếm ưu thế trên thị trường. Nước ta là nước nông nghiệp với hơn 70% dân số sống ở nông thôn, là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Mỗi năm, chúng ta có hàng trăm triệu tấn rơm rạ bỏ phí không được tái chế sử dụng, ngoài một lượng không lớn dùng cho chăn nuôi, làm phân bón…Trong khi đó ở nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia… người ta đã dùng rơm rạ làm nguyên liệu để sản xuất ra những tấm lợp, vách tường, đồ dùng nội thất dùng trong xây dựng nhà cửa. Vậy ở ta thì sao? Đây là điều rất đáng suy nghĩ.

Nước ta vẫn còn nghèo. Tài nguyên thiên nhiên không phải là vô tận. Vì thế, xây dựng một nền Kiến trúc Xanh với những vật liệu thân thiện môi trường như gạch không nung, phải là một hướng đi có tính chiến lược lâu dài và bền vững. Và đó cũng là xu thế phát triển của nhân loại trong thế kỷ XXI.

KTS Phạm Thanh Tùng